ฟอสซิล (Fossil)

หินฟอสซิลไม้ (petrified wood)

              ซากดึกดำบรรพ์ หรือ บรรพชีวิน หรือ ฟอสซิล (อังกฤษ: fossil) คำว่า ฟอสซิล มีความหมายเดิมว่า เป็นของแปลกที่ขุดขึ้นมาได้จากพื้นดิน แต่ในปัจจุบันถูกนำมาใช้ในความหมายของซากหรือร่องรอยของสิ่งมีชีวิตดึกดำบรรพ์ที่ถูกแปรสภาพด้วยกระบวนการเกิดซากดึกดำบรรพ์และถูกเก็บรักษาไว้ในชั้นหิน โดยอาจประกอบไปด้วยซากเหลือของสัตว์ พืช หรือกลุ่มของสิ่งมีชีวิตอื่นใดๆที่ได้รับการจัดแบ่งจำแนกไว้ทางชีววิทยา และรวมถึงร่องรอยต่างๆของสิ่งมีชีวิตนั้นๆ (จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี)

              ไม้กลายเป็นหิน  นับเป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติทางธรณีวิทยาอีกลักษณะหนึ่งของหินฟอสซิล  ซึ่งจำแนกออกไปได้หลายชนิด ทั้งนี้แล้วแต่การทำปฏิกิริยาทางเคมีกับแร่ธาติธรรมชาติ  เช่น

              ซากดึกดำบรรพ์ของพืชประเภทหนึ่ง เกิดขึ้นตามธรรมชาติจากท่อนไม้ถูกฝังกลบอยู่ใต้ผิวดินในสภาพที่ขาดออกซิเจนทำให้เนื้อไม้ไม่เน่าเปื่อย และถูกฝังแช่อยู่ในสารละลายซิลิก้าที่มีความเข้มข้นสูงเพียงพอ ในสภาพแวดล้อมที่ท่อนไม้และสารละลายซิลิก้าได้สัมผัสกับออกซิเจนเป็นบางช่วงเวลาทำให้สารละลายซิลิก้าตกตะกอนในรูปของซิลิก้าเจล สะสมตัวแทนที่ช่องว่างของเนื้อไม้(replacement)  ด้วยระยะเวลาอาจเป็นร้อยปีทำให้ท่อนไม้กลายเป็นเนื้อหินโดยที่ยังรักษาโครงสร้างเนื้อไม้ดั้งเดิมเอาไว้

 ด้วยระยะเวลานับเป็นหมื่นเป็นแสนปีหรือมากกว่านี้ ไม้กลายเป็นหินจะค่อยๆสูญเสียน้ำทีละน้อยและค่อยๆพัฒนาเป็นโอปอลที่มีสีสันสวยงามได้ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับมลทินซึ่งเป็นแร่ธาตุที่ปะปนอยู่ในเนื้อของซิลิก้าออกไซด์ ซึ่งแร่ธาตุต่างๆให้สีสันต่างๆกันไป เช่น

•คาร์บอน ให้ สีดำ 

•โคบอลต์ ให้ สีเขียว/น้ำเงิน 

•โครเมียม ให้ สีเขียว/น้ำเงิน 

•ทองแดง ให้ สีเขียว/น้ำเงิน 

•เหล็กออกไซด์ ให้ สีแดง/น้ำตาล/เหลือง 

•แมงกานีส ให้ สีชมพู/ส้ม 

•แมงกานีสออกไซด์ ให้ สีดำ/เหลือง

ไม้กลายเป็นหินนิยมนำมาทำเป็นมวลสารสร้างองค์พระ พระพิมพ์ ต่างๆ หรือนำไปทำเป็นมวลสารสร้างวัตถุมงคลมากมาย

สำหรับฟอสซิลไม้ที่นำมาเสนอในหมวดนี้ ล้วนเป็นของที่เก็บสะสมมานาน โดยส่วนใหญ่มีแหล่งกำเนิดอยู่ที่ จ.ขอนแก่น ซึ่งนับเป็นเมืองแห่งตำนานไดโนเสาร์ยุคโลกล้านปีของเมืองไทย  ที่นอกจากจะอุดมไปด้วยฟอสซิลไม้แล้ว  ยังเป็นแหล่งโบราณคดีที่มีการขุดค้นพบฟอสซิลสัตว์ที่สำคัญอีกมากมายหลายชนิด อาทิเช่น ฟอสซิลไดโนเสาร์หลายสายพันธุ์,ฟอสซิลปลา,ฟอสซิลหอย ฯลฯ เป็นต้น

(ข้อมูลบางส่วนจากเว็บไซต์)