วิธีทำความสะอาดเหรียญเก่า

     เหรียญเก่าที่จะพูดถึงในที่นี้คือ เหรียญกษาปณ์ หรือเหรียญสตางค์เก่าที่ผ่านการใช้งานมาเนิ่นนาน เหรียญบางแบบอาจมีอายุนับเป็นร้อยๆปี และทำจากวัสดุที่เป็นโลหะต่างกันออกไป เช่นเหรียญรุ่นแรกๆอาจจะทำจากแร่ดีบุกที่ขึ้นรูปง่าย มีจุดหลอมละลายค่อนข้างต่ำ แต่ก็มีการสึกหรอง่าย ถัดมาก็จะเป็นเหรียญที่ทำจาก เงิน ทองแดง ทองเหลือง ซึ่งนับว่ามีคุณภาพดีขึ้น และท้ายสุดที่นิยมใช้ผลิตเหรียญคือ แร่นิกเกิ้ล เพราะมีการสึกหรอน้อยกว่าวัสดุที่กล่าวถึงก่อนหน้านี้ทุกชนิด

    เหรียญทุกแบบเมื่อใช้(หรือแม้แต่เก็บไว้เฉยๆ)ไปนานๆ ผ่านความชื้น ความสกปรกมากๆเข้าก็จะกลายเป็นคราบสนิม(อ็อกไซด์)สกปรกที่เกาะผิววัสดุดังกล่าวได้ คราบที่ว่านี้บางทีก็ติดเพียงผิวด้านนอกบางๆ การทำความสะอาดก็ไม่ยุ่งยากนัก แต่ถ้าเป็นคราบที่มีสีเข้มจัดและกินผิวค่อนข้างลึกก็จะทำความสะอาดได้ยากขึ้น

    การทำความสะอาดเหรียญมีหลักอยู่ 2 ข้อคือ

1 ทำความสะอาดเพื่อให้ดูเหมือนใหม่

    การทำความสะอาดเหรียญเก่าด้วยสารละลายที่มีฤทธิ์เป็นกรดอ่อนๆด้วยสิ่งที่หาได้ง่ายๆเช่น

1.1      น้ำมะขามเปียก ด้วยการนำมะขามเปียกรสเปรี้ยวที่ใช้ปรุงอาหารจากในครัวมาขยี้ละลายกับน้ำ แล้วนำเหรียญที่มีความสกปรกลงไปแช่ทิ้งไว้ประมาณ 1-2 ชั่วโมง หรือนานกว่านั้นถ้าสกปรกมาก จากนั้นใช้แปรงสีฟันขัดแล้วนำไปล้างน้ำสะอาด เท่านี้ก็จะได้เหรียญที่สะอาดแวววาวขึ้นมาทันที

1.2      น้ำส้มสายชูและเกลือ จะเป็นแบบกลั่นหรือแบบหมักก็ได้ทั้งนั้น อันดับแรกเลยนั้นจะเทน้ำส้มสายชูลงไปในภาชนะอะไรก็ได้ที่ไม่ใช่โลหะและภาชนะควรที่จะเป็นแบบที่มีก้นตื้นๆ โดยจะเทน้ำส้มสายชูประมาณ 1 ส่วน 4 ของถ้วย จากนั้นก็ใส่เกลือไปประมาณ 1 ช้อนโต๊ะแล้วคนให้เกลือละลายเข้ากับน้ำส้มสายชู เมื่อเกลือและน้ำส้มสายชูเข้ากันแล้วก็ให้นำเอาเหรียญที่เราต้องการทำความสะอาดลงไปแช่ซึ่งจะต้องวางเหรียญให้ห่างกันเล็กน้อยและทิ้งไว้ประมาณ 5 นาที  แต่ถ้าหากเหรียญบางเหรียญมีความสกปรกและดำมากเราก็อาจจะใช้เวลาแช่นานขึ้นอีกเล็กน้อย เมื่อครบกำหนดเวลาก็ให้นำเหรียญขึ้นมาล้างน้ำเปล่าให้สะอาดและใช้กระดาษซับน้ำออกให้แห้ง เพียงเท่านี้ก็จะได้เหรียญที่แวววาวเหมือนใหม่แล้ว แต่สำหรับใครที่ลืมนำเหรียญไปล้างด้วยน้ำเปล่า เหรียญนั้นจะเปลี่ยนเป็นสีเขียวอมฟ้าที่เป็นเช่นนั้นก็เพราะว่ามันเกิดปฏิกิริยาการรวมตัวของออกซิเจน ทองแดง และคลอรีนจากเกลือนั่นเอง

1.3      น้ำมะนาว ขั้นตอนก็คล้ายกับน้ำมะขามเปียก คือนำน้ำมะนาวมาผสมกับน้ำแล้วนำเหรียญไปแช่ทิ้งไว้ 1-2 ชั่วโมง จากนั้นก็นำมาล้างด้วยน้ำเปล่าใช้กระดาษทิชชูหรือผ้าสะอาดซับน้ำออกจนแห้ง

1.4      น้ำอัดลมโค้ก หรือ โคคา-โคล่า ขั้นตอนนี้ง่ายมากแต่อาจใช้เวลารอนานหน่อย เพียงเทโค้กลงไปในภาชนะที่ใส่เหรียญให้ท่วม แช่ทิ้งไว้ 2-3 ชั่วโมง จากนั้นก็นำมาล้างด้วยน้ำเปล่าใช้กระดาษทิชชูหรือผ้าสะอาดซับน้ำออกจนแห้ง

1.5      เครื่องดื่มชูกำลัง ในที่นี้แนะนำ เอ็ม150(ไม่ได้ชวนให้ดื่มนะครับ) ทำเหมือนการใช้น้ำอัดลม

   1.6      น้ำหมักชีวภาพ ที่หมักจากผัก ผลไม้ที่มีรสเปรี้ยวทั้งหลาย นำมาผสมน้ำในอัตราส่วน น้ำหมัก 1 ส่วน น้ำเปล่า 1 ส่วน โดยประมาณ นำเหรียญลงไปแช่ทิ้งไว้ราว 1 ชั่วโมง จากนั้นก็นำมาล้างด้วยน้ำเปล่าใช้กระดาษทิชชูหรือผ้าสะอาดซับน้ำออกจนแห้ง

                                          บางส่วนของเหรียญที่ทำความสะอาดแล้ว

      ทั้ง 6 วิธีทำที่กล่าวมานั้นมันสามารถทำให้เหรียญกลับมาใหม่เหมือนเดิมก็เป็นเพราะว่า กรดอ่อนๆ เมื่อมันไปทำปฏิกิริยากับเกลือก็จะสามารถกำจัดโลหะออกไซด์บนผิวของเหรียญไปได้นั่นเอง นอกจากนี้ก็ยังมีวิธีอื่นๆ อีกมากมายที่สามารถทำความสะอาดเหรียญให้กลับมาดูใหม่เหมือนเดิมได้ เช่นการใช้ผงขัดหรือน้ำยาทำความสะอาดโลหะโดยเฉพาะ หรือการทำความสะอาดเหรียญด้วยเครื่องอิเลโตไลต์เป็นต้น แต่ที่ยกตัวอย่างมานั้นเป็นวิธีง่ายๆ ที่สามารถทำได้ ฉะนั้นหากใครมีเหรียญที่ค่อนข้างดำก็ลองนำไปใช้กันดูกันดูนะครับ

           อย่างไรก็ตาม ถ้าเป็นเหรียญทองแดงชุบนิเกิลแบบบางๆไม่แนะนำให้แช่น้ำส้มสายชูนานๆ แนะนำให้ใช้น้ำยาขัดเหรียญโดยเฉพาะจะดีกว่า เพราะหากแช่นานๆเหรียญอาจจะกลายเป็นสีแดงเพราะน้ำส้มสายชูไปอาจกัดกร่อนนิเกิลจนสึกเลยเห็นสีทองแดงภายในเหรียญ หรือถ้าเป็นเหรียญสะสมที่มีราคาแพงก็ไม่ควรใช้สารเคมีที่มีความรุนแรงในการทำความสะอาดเพราะอาจทำให้เหรียญนั้นเกิดความเสียหายได้ เหรียญสะสมราคาแพงควรเก็บในสภาพในสภาพเดิมๆจะดีทีสุด

  2 ทำความสะอาดแล้วให้ดูทรงคุณค่า

เราสามารถนำเหรียญโลหะเก่าสกปรกที่มีมาล้างทำความสะอาดด้วยน้ำสบูอ่อนๆ(หรือน้ำยาล้างจานผสมน้ำ)ใช้แปรงขนอ่อนปัดเบาๆก็เพียงพอเพื่อทำความสะอาดเหรียญเพียงคราบไคลที่ผิวนอกแต่คงสภาพเดิมของเหรียญไว้ เช็ดแห้งก่อนเก็บ

หลีกเลี่ยง การใช้สารที่มี “กรด” ในการทำความสะอาดเหรียญ ไม่ว่าจะการนำไปแช่น้ำมะขามเปียก น้ำมะนาว แช่ในน้ำอัดลม หรือเครื่องดื่มชูกำลัง ซึ่งอาจทำลายสภาพผิวเดิมของเหรียญอย่างที่ไม่สามารถเรียกกลับมาได้ แลกกับความเงางามที่กร่อนคุณค่าโดยไม่รู้ตัว

    “การเก็บรักษาเหรียญเก่าให้ดี อย่างถูกต้อง”

1.เก็บในที่ที่มิดชิด ไม่มีอากาศผ่านเข้าได้ ซองพลาสติก ซองเหรียญที่ปิดผนึก แฟ้มเก็บโดยเฉพาะ

2.ควรหาสารดูดความชื้น (ซิลิก้า) มาใช้ร่วมในแฟ้มเก็บ หลีกเลี่ยงที่อับชื้น

3.สำหรับเหรียญควรเก็บแยกซอง ซองละเหรียญไม่เก็บรวมคละกัน โดยเฉพาะเหรียญที่มีคราบสนิมกับเหรียญดี ซึ่งคราบสนิมสามารถลามได้โดยเฉพาะสภาพอากาศร้อนชื้น

4.ทุกครั้งที่นำออกมาใช้หรือชม ก่อนเก็บให้ทำความสะอาดอีกครั้ง

5.หลีกเลี่ยงการเคลือบผิวด้วยสารต่างๆ ทั้งสิ้น

ที่กล่าวมาทั้งหมดอาจมีประโยชน์บ้างสำหรับท่านที่ต้องการรู้ในเรื่องการทำความสะอาดเหรียญเก่า รวมถึงการเก็บดูแลรักษานะครับ

Admin. 9/1/2018